Blog

Umowy w branży IT. Postanowienia podstawowe i prawo autorskie

21 maja 2015
Maciej Szermach
Blog, Działalność B+R, Umowy

Umowy w branży IT. Postanowienia podstawowe i prawo autorskie

Przy omawianiu poszczególnych elementów umowy wskazać należy, że oczywiście powinny się w niej znaleźć typowe umowne zapisy, np. o stronach, dziele, terminie prac, wynagrodzeniu, karach umownych czy możliwości odstąpienia od umowy.

Słownik pojęć

Przydatnym rozwiązaniem może okazać się także wprowadzenie do umowy słownika pojęć. Jeżeli bowiem chodzi o branżę IT, to ustawodawstwo, nawet, jeśli w tym zakresie istnieje (np. Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną), to czasem okazuje się, że nie nadąża za szybko zmieniającymi się realiami rzeczywistości wirtualnej. Brak lub niewielka liczba istniejących w odniesieniu do obszaru IT definicji legalnych, jak również stosowanie w tej branży określonych pojęć ? jak np. ?aplikacja? ? w odniesieniu do kilku znaczeń, w różnych kontekstach, są czynnikami, które mogą skłonić strony do wprowadzenia takiego słownika. Celem takiego zabiegu będzie osiągnięcie jednoznaczności i konsekwencji terminologicznej całego dokumentu, a w rezultacie ? brak wątpliwości interpretacyjnych w trakcie wykonywania umowy.

Prawa autorskie do programu

W dalszej kolejności ? w umowie na oprogramowanie należy wprowadzić zapisy związane z prawem autorskim. Stworzone dzieło będzie miało bowiem najczęściej cechy utworu, zatem w interesie stron leżeć będzie dokładne wskazanie pól eksploatacji oraz zakresu przekazania majątkowych praw autorskich.

Zgodnie z Ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych (upaipp) wyróżnia się, jak już zasygnalizowano na początku niniejszego artykułu, dwa sposoby przekazania danego utworu ? przeniesienie praw autorskich bądź licencję. Wyraźne wskazanie w umowie ? czy to już w samym jej tytule czy w ramach odrębnego postanowienia w jej treści ? na element przeniesienia praw autorskich jest niezwykle istotne; ustawa wprowadza bowiem zasadę, zgodnie z którą w sytuacji, gdy tego nie uczyniono, uważa się, że twórca udzielił licencji.

Wprawdzie, zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, przepisy prawa autorskiego nie stoją na przeszkodzie odwoływaniu się w wypadku wątpliwości odnośnie treści umowy do, zawartych w k.c., ogólnych zasad wykładni oświadczeń woli i umów oraz braniu pod rozwagę przede wszystkim zgodnego zamiaru stron i celu umowy (V CSK 545/11 oraz  III CK 124/05), jednakże udowodnienie faktu przeniesienia praw autorskich do utworu przy braku stosownego określenia w umowie w tym zakresie z całą pewnością wiązać się będzie dla danej strony z dodatkowymi zabiegami w ewentualnym procesie (ciężar dowodu), których już przecież na początku, przy tworzeniu umowy, można by uniknąć.

W dalszej kolejności należy wskazać, że programy komputerowe, zgodnie z upaipp, stanowią samodzielną kategorię utworów i, co do zasady, podlegają ochronie w taki sposób, jak utwory literackie. Programom tym upaipp poświęca odrębny rozdział ? artykuły od 74 do 772 ? który jest wzorowany na Dyrektywie nr 2009/24/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23.04.2009 r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych. Jeżeli chodzi o autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego jako utworu, to należy pamiętać, że ustawa w sposób szczególny reguluje ich zakres. Zgodnie z jej postanowieniami, obejmują one w szczególności prawo do:

  • trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie;
  • tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała;
  • rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii.

Warto dodać, iż z postanowień ustawowych wynika, że stronie umowy, która nabyła dany program komputerowy, wolno jest, bez zgodny twórcy, dokonywać takich czynności, jak:

  • sporządzenie kopii zapasowej (tylko jednak wówczas, gdy jest to niezbędne do korzystania z programu);
  • analiza programu w ramach tzw. black box analysis, czyli obserwowanie, badanie i testowanie funkcjonowania programu komputerowego w celu poznania jego idei i zasad;
  • tzw. dekompilacja programu (po spełnieniu określonych w ustawie warunków) ? należy jednak zauważyć, że dekompilacja jest zagadnieniem dyskusyjnym, gdyż związana jest często z próbą nielegalnego poznania know-how konkurencji z programów zamkniętych, a to zamknięcie jest próbą ochrony oprogramowania.

Wszelkie zaś postanowienia umowne, wyłączające lub ograniczające wyżej wskazane prawa nabywcy danego programu ? np. zakazy przeprowadzania testów wydajności programu, ograniczenia odnośnie analizy, mającej na celu poznanie języków programowania i interfejsów programistycznych, czy postanowienia, uzależniające dopuszczalność dekompilacji od uprzedniego powiadomienia producenta programu o celu tych czynności ? będą dotknięte sankcją nieważności.

czytaj dalej:

Umowy w branży IT. Postanowienia podstawowe i prawo autorskie cd.

poprzednie wpisy z serii Umowy w branży IT:

Powiązane tematy

Autorką artykułu jest Aleksandra Surowiecka, aplikant radcowski